Czyste powietrze - oddech dla Opola

Projekt rozporządzenia zakłada, że od 2018 r. nie będzie można sprzedawać, ani montować w Polsce kotłów na paliwa stałe (głównie chodzi o węgiel), które nie kwalifikują się do najwyższej, piątej klasy parametrów emisyjnych. Dotyczy to kotłów, których moc nie przekracza 500 kW, czyli standardowo montowanych w naszych domach.

Zgodnie z nowym prawem, piece ręcznie zasilane paliwem nie powinny emitować więcej niż 60 mg pyłu na metr sześcienny, a kotły automatyczne więcej niż 40 mg pyłu na metr sześcienny. Kotły o gorszych parametrach będą co prawda mogły być produkowane w Polsce, ale tylko na zagraniczne rynki zbytu. Nowe przepisy mają obowiązywać do 31 grudnia 2019 r. – do momentu wejścia w życie rozporządzenia Komisji w sprawie wymogów dotyczących ekoprojektu dla kotłów na paliwo stałe.

Resort Rozwoju swoją decyzję argumentuje tym, że prowadzone obecnie działania mające na celu promowanie nowoczesnych pieców są nieefektywne. Rozwiązania dobrowolne nie sprawdzą się, ponieważ wcześniej stosowano już nieobligatoryjne dyrektywy dla polskich producentów i nie przyniosły one skutku. Dlatego należy zaostrzyć wymogi prawne – czytamy w uzasadnieniu Ministerstwa Rozwoju do rozporządzenia.

Proponowane przepisy mają dotyczyć sprzedaży kotłów o mocy do 500 kW, a więc tzw. „kopciuchów”, które są najczęściej spotykane są w gospodarstwach domowych. Szacuje się, że obecnie w polskich domach użytkowanych jest jeszcze ok. 3,5 mln przestarzałych pieców.

Planowany termin wejścia w życie rozporządzenia ws. wymagań dla kotłów na paliwo stałe to 1 stycznia 2018 r.

Już dziś warto pomyśleć o zmianie sposobu ogrzewania, co wiąże się z uwzględnieniem dość sporego wydatku w domowym budżecie. Warto więc postarać się o pozyskanie środków finansowych na realizację takiego przedsięwzięcia, co umożliwiają dotacje celowe udzielane z budżetu miasta Opola, przeznaczone na inwestycje służące ochronie powietrza, przez wymianę źródeł ciepła oraz zakup i montaż instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii na terenie Opola.  Regulamin uchwalony przez Radę Miasta, określa zasady udzielania i rozliczania dotacji celowych dla inwestycji służących ochronie powietrza w ramach realizacji programu ograniczenia niskiej emisji dla Opola ze środków budżetu miasta. Warunkiem uzyskania dofinansowania jest rzeczywiste ograniczenie emisji zanieczyszczeń przez zastąpienie systemu ogrzewania opartego na paliwie stałym systemami proekologicznymi (tj. kocioł gazowy, kocioł olejowy, przyłącze do miejskiej sieci ciepłowniczej, a także źródło ciepła zasilane energią elektryczną) i/ lub zakup lub montaż instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii.

O dotacje mogą się starać osoby fizyczne, będące właścicielami/współwłaścicielami lokalu lub budynku (albo mające inny tytuł prawny do władania budynkiem lub lokalem, położonym na terenie Opola i posiadające zgodę właściciela lokalu lub budynku), a także wspólnoty mieszkaniowe.

W przypadku zadań polegających na wymianie ogrzewania opartego na paliwie stałym na nowe ekologiczne (z wyłączeniem pompy gruntowej) dofinansowanie wynosi maksymalnie 45% kosztów kwalifikowanych, określonych na podstawie przedłożonych faktur VAT bądź rachunków, jednak nie więcej niż 3000 zł dla osób fizycznych i nie więcej niż 10 000 zł dla wspólnot mieszkaniowych. Z kolei jeśli mamy zamiar kupić i zamontować instalację wykorzystującą odnawialne źródła energii do podgrzewania wody użytkowej i/lub wspomagania centralnego ogrzewania (kolektory słoneczne i pompy ciepła, z wyłączeniem gruntowych) możemy liczyć na dofinansowanie maksymalnie 10% kosztów kwalifikowanych, z zastrzeżeniem, że osoby fizyczne mogą otrzymać nie więcej niż 2000 zł, natomiast wspólnoty mieszkaniowe – nie więcej niż 5000 zł. Na inwestycję, związaną z montażem i instalacją gruntowej pompy ciepła można otrzymać dofinansowanie w wysokości maksymalnie 45%, jednak kwota dotacji nie może przekroczyć 5000 zł (osoby fizyczne) bądź 15 000 zł (wspólnoty mieszkaniowe).Wybierając instalacje wykorzystujące odnawialne źródła energii do podgrzewania wody użytkowej i/lub wspomagania centralnego ogrzewania (gruntowa pompa ciepła) należy się liczyć z dofinansowaniem maksymalnie 10%kosztów kwalifikowanych. Osoby fizyczne mogą jednak otrzymać nie więcej niż 4000 zł dotacji, a wspólnoty mieszkaniowe – nie więcej niż 10 000 zł. Należy pamiętać, że dofinansowanie przysługuje tylko raz na dany lokal lub budynek mieszkalny, bez względu na ilość dokonanych zmian sposobu ogrzewania lub zmian właściciela.

 

Tab. Dotacje udzielane z budżetu Opola na wymianę źródeł ogrzewania w latach 2011-2016

Rok	Wysokość dotacji [zł]	Ilość złożonych wniosków
		Zmiana sposobu ogrzewania	Montaż kolektorów słonecznych	Montaż pomp ciepła
2011	196 368,78	53	10	3
2012	349 915,49	74	31	4
2013	367 986,32	58	43	5
2014	346 714,36	77	52	8
2015	172 462,40	68	0	1
2016	161 718,24	52	0	2
SUMA	1 595 165,59	382	136	23

 

Od 2011 roku Opole przyznało łącznie 541 dotacji, w tym: 536 dotacji osobom fizycznym i 5 dotacji wspólnotom mieszkaniowym na łączną kwotę 1 595 165,59 zł, z czego: 382 na zmianę sposobu ogrzewania, 136 na zakup i montaż kolektorów słonecznych oraz 23 na zakup i montaż pomp ciepła (w tym na jedną pompę gruntową).

 

Innym źródłem finansowania wymiany źródeł ogrzewania na bardziej przyjazne dla środowiska są dotacje celowe dla inwestycji służących ochronie powietrza, pochodzące ze źródeł zewnętrznych. W latach 2013-2016 Miasto realizowało program pn. „Likwidacja niskiej emisji wspierająca wzrost efektywności energetycznej i rozwój rozproszonych odnawialnych źródeł energii. KAWKA”.

W 2013 roku Opole przystąpiło, w imieniu wszystkich zainteresowanych osób fizycznych i wspólnot mieszkaniowych z miasta, do I konkursowego naboru wniosków na dofinansowanie przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu w ramach programu KAWKA. W efekcie uzyskano dotację w wysokości 758 754,36 zł. Dzięki uzyskanym środkom zostały dofinansowane zadania, realizowane przez 47 osób fizycznych, polegające na likwidacji lokalnych źródeł ciepła (kotłowni lub palenisk węglowych) i zastąpieniu ich przez urządzenia grzewcze gazowe, olejowe, elektryczne, przyłącze budynku do miejskiej sieci ciepłowniczej oraz pompy ciepła. Dofinansowanie obejmowało również przeprowadzenie kampanii edukacyjnej, pokazującej korzyści zdrowotne i społeczne z eliminacji niskiej emisji (koszt realizacji zadania: 29 950 zł) oraz opracowanie bazy danych indywidualnych źródeł emisji w oparciu o przeprowadzoną inwentaryzację obszarową źródeł emisji na terenie miasta Opola (koszt realizacji zadania: 140 671,54 zł). Efektem zrealizowanych inwestycji było zmniejszenie emisji pyłów PM 10 o 1,642 Mg/rok, PM 2,5 o 1,556 Mg/rok, SO₂ o 3,891 Mg/rok, NO_x o 0,456 Mg/rok, a także dwutlenku węgla o 260,641 Mg/rok.

 

W 2014 roku Opole przystąpiło, w imieniu 31 osób fizycznych z tego miasta, do II konkursowego naboru wniosków na dofinansowanie w ramach programu KAWKA. Wysokość wnioskowanej kwoty to 324 940 zł. Dzięki uzyskanym środkom możliwe było dofinansowanie inwestycji związanych z likwidacją lokalnych źródeł ciepła (kotłowni lub palenisk węglowych) i zastąpienie ich przez urządzenia grzewcze, tj. gazowe, olejowe, elektryczne, przyłącze budynku do miejskiej sieci ciepłowniczej (w przypadku, gdy zadanie nie było realizowane przez Energetykę Cieplną Opolszczyzny jako drugiego beneficjenta programu KAWKA) oraz odnawialne źródło energii (pompy ciepła). Ponadto środki będą mogły być przeznaczone na zastosowanie odnawialnego źródła energii – kolektorów słonecznych – w celu obniżenia emisji w lokalnym źródle ciepła opalanym paliwem stałym bądź w ramach współpracy ze źródłem ciepła zastępującym kotły i piece opalane paliwem stałym.

Warto wspomnieć o nowej możliwości dofinansowania inwestycji, mających  na celu poprawę jakości powietrza. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu uruchomił „Program ograniczenia niskiej emisji w województwie opolskim dla osób fizycznych”. Jego celem jest ograniczenie niskiej emisji szkodliwych gazów i pyłów do atmosfery, zmniejszenie zapotrzebowania na energię cieplną do ogrzewania oraz wzrost produkcji energii elektrycznej i cieplnej z OZE. Program składa się z czterech części. W ramach Programu EKO-PIEC mogą być finansowane przedsięwzięcia polegające na wymianie źródeł ciepła w domach jednorodzinnych lub lokalach mieszkalnych (kotłowni lub palenisk o niskiej sprawności energetycznej, opalanych paliwem stałym) na nowoczesne o wyższej sprawności.W ramach Programu EKO-TERM mogą być finansowane przedsięwzięcia polegające wyłącznie na termoizolacji istniejących domów jednorodzinnych (wymiana okien, drzwi balkonowych, drzwi zewnętrznych – w tym bram garażowych, ocieplenie ścian zewnętrznych, ocieplenie dachu, stropu nad ogrzewanymi pomieszczeniami, podłogi na gruncie lub stropu nad nieogrzewaną piwnicą/garażem). Z kolei w ramach Programu EKO-DOM mogą być finansowane przedsięwzięcia polegające na termomodernizacji domów jednorodzinnych, obejmującej termoizolację (wymiana okien, drzwi balkonowych i drzwi zewnętrznych –w tym bram garażowych, ocieplenie ścian zewnętrznych, ocieplenie dachu, stropu nad ogrzewanymi pomieszczeniami, podłogi na gruncie lub stropu nad nieogrzewaną piwnicą/garażem) wraz z wymianą źródła ciepła (kotłowni lub palenisk o niskiej sprawności energetycznej, opalanych paliwem stałym) na nowoczesne o wyższej sprawności. Przedsięwzięcia polegające na zakupie i montażu urządzeń wykorzystujących energię odnawialną w domach jednorodzinnych istniejących lub będących w budowie mogą otrzymać dofinansowanie z Programu OZE. Beneficjenci mogą otrzymać dofinansowanie w formie pożyczki ze środków Funduszu w wysokości do 95% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia. Więcej informacji o programie znajduje się na stronie internetowej: www.wfosigw.opole.pl.

Zakaz zakupu tzw. „kopciuchów” wymusi na mieszkańcach poszukiwanie innych sposobów dostarczania ciepła, takich jak montaż ogrzewania gazowego, elektrycznego czy też pomp ciepła. Warto więc skorzystać z możliwości dofinansowania inwestycji, jakie zapewnia mieszkańcom Urząd Miasta lub WFOŚiGW w Opolu.